Vrolijke jongens, die Russen

Onze boekenclub heeft me al veel gebracht de afgelopen jaren: een maandelijks excuus voor kaastengels, goede gesprekken over literaire meesterwerken en de wetenschap dat Kafka niet aan mij besteed is. Voor mijn laatste verjaardag kreeg ik van vriend en boekenclublid Ruis – hoe kan het ook anders – een boekenbon. Ik wist direct hoe ik die wilde verzilveren en kocht diezelfde middag Hans Bolands herziene vertaling van Anna Karenina. Tolstojs baksteen van ruim een kilo die ik al een tijdje wilde kopen, om te lezen maar ook om op willekeurige plekken in de woonkamer te leggen zodat ik er casually naar kon verwijzen – ‘Waar liggen de waxinelichtjes?’ ‘Daar links naast Anna Karenina!’

Nóg een les van de boekenclub is dat Russen over het algemeen niet de luchtigste schrijvers zijn. Het is vooral ellende, zelfmoord en overspel wat de klok slaat en de boeken gaan zelden tot nooit over shopaholics in de grote stad die verliefd worden op foute mannen. Al slaan we die ‘boeken’ sowieso over – #sorrynotsorry, chiclitlovers. De Russen die de boekenclub tot nu toe verrijkt hebben zijn Tolstoj (de novelle De dood van Iwan Iljitsj), Toergenjev (Eerste liefde, 80 pagina’s omgekeerd Oedipus-complex), Boelgakov (De meester en Margarita, de beste Russische roman volgens de meeste Russen) en Nabokov (Pnin, ook een flinterdun werkje over een zielige professor). Gelaagde verhalen over gekwelde personages, en hier en daar een duivel in de vorm van een levensgrote zwarte kater. Kortom: genieten.

Het vervelende aan de meeste Russische meesterwerken is dat ze a) vaak te lijden hebben onder verouderd taalgebruik, b) dikker zijn dan de gemiddelde Amerikaan en c) alleen maar personages kennen die Vladimir Pjotr of Pjotr Vladimir heten, waardoor je op pagina 3 al in de war bent wie nou ook alweer Pjotr of Vladimir was en wie het met wie deed en waarom. Hoe anders is dat in deze superfijne vertaling van Hans Boland. Hij doet de moeilijke namen in de ban, rekent af met Tolstojs onzorgvuldigheden en levert daarmee een heel leesbaar en toegankelijk meesterwerk af. Niet zonder controverse, want taalpuristen vallen soms over de vrijheden die Boland zich permitteert, maar in mijn licht geoefende mening blijft het verhaal volledig overeind, en daar gaat het toch om in een roman.

Het verhaal is – heel kort – als volgt: Anna is van adel en het levende voorbeeld dat geld niet gelukkig maakt. Haar huwelijk met vorst Karenin rammelt aan alle kanten. Hij wil de oogverblindend mooie en intelligente Anna gelukkig maken, maar krijgt dat niet voor elkaar. Anna wordt verliefd op de jonge graaf Vronski en begint een affaire met hem. Ongehoord, en al helemaal in het Rusland van de negentiende eeuw. Het leidt tot meer ellende en overspel, intriges en plottwists en uiteindelijk – spoiler alert – een aanrijding met een persoon.

Behalve het literaire verhaal is ook de dikte in tact gebleven – Anna Karenina telt iets meer dan 1000 pagina’s. Niet het handigste boek voor onderweg, maar wel het perfecte opkrullen-met-een-pot-thee formaat. Je leeft volledig met Anna mee, tot je haar net zo hard weer zat wordt en uiteindelijk haar overbekende en onvermijdelijke einde tegemoet gaat. Een verhaal waar je induikt en een boek dat je (mogelijk letterlijk) meesleept – het blijft toch oppassen bij stevige windstoten… Na het lezen leg je het gewoon ergens neer en hoef je dat bakbeest niet meer te verplaatsen. Je kunt er prima je monitor mee ophogen, bladeren in drogen of het gebruiken als boekensteun. Of er waxinelichtjes naast leggen dus.